In 2022 hebben 23.900 werkzoekenden een sanctie of waarschuwing van de VDAB gekregen omdat ze niet genoeg inspanningen leverden om een job te vinden. Sommigen van hen verloren op die manier hun werkloosheidsuitkering of leefloon. Dat is het hoogste percentage in jaren, volgens de VDAB. Er zijn wel minder werkzoekenden.
Wie in Vlaanderen werkzoekend is, moet bepaalde verplichtingen nakomen om een werkloosheidsuitkering te krijgen. In 2022 kregen 10.238 mensen een sanctie omdat ze dat niet voldoende moeite deden om een job te vinden. Dat is een stijging van 32 procent tegenover het jaar 2021, volgens de VDAB (Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding).
Bij ruim 8.093 van hen ging het om een tijdelijke vermindering of schorsing van de werkloosheidsuitkering of het leefloon. Bij 1.575 anderen was de sanctie definitief: zij zijn hun recht op uitkering kwijt tot ze opnieuw aan het werk zijn. Bij de overige 570 werkzoekenden ging het om een verwittiging die kan leiden tot een effectieve sanctie.
Drie kwart van de gesanctioneerden kreeg de sanctie omdat ze niet kwamen opdagen op een afspraak bij hun VDAB-bemiddelaar. “Maar ook als je niet bereid bent om een gepaste job te aanvaarden of als wij een opleiding voorstellen en je wil die niet volgen, kan je gesanctioneerd worden”, legt Wim Adriaens, de CEO van de VDAB, uit. Je moet ook zelf actief naar vacatures zoeken om aan de voorwaarden te voldoen.
Voor het tot een sanctie komt, krijgen werkzoekenden eerst een waarschuwing. De VDAB maakt dan bindende afspraken over hoe ze actief naar werk moeten zoeken. Er waren 11.088 van dat soort waarschuwingen in 2022.
Alles bij elkaar kregen 23.900 werkzoekenden dus een sanctie of verwittiging, goed voor 19 procent. Dat percentage is het hoogste sinds de VDAB de controlebevoegdheid in 2016 kreeg van de federale Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA) – al daalde het totaal aantal werkzoekenden met recht op een uitkering intussen wel. In 2021 waren dat er bijvoorbeeld nog ruim 160.000, in 2022 zakte dat naar 122.000.
Volgens minister van Werk Jo Brouns (CD&V) is dan ook vooral de controle de reden voor de stijging. “VDAB heeft het afgelopen jaar sterk geïnvesteerd in de opleiding van bemiddelaars en in een sterkere interne opvolging van de bemiddeling”, zegt Brouns.
“Onze eerste bedoeling is om mensen op het beste traject naar werk te zetten”, zegt Adriaens. “We helpen werkzoekenden in hun zoektocht naar een job, maar zijn ook streng voor wie de kantjes eraf loopt”. In 2022 konden zo 64.000 mensen een job vinden. Op dit moment staan er nog 141.000 vacatures open.