Fluvius heeft aangekondigd dat er strenger opgetreden zal worden tegen gezinnen die een digitale meter weigeren. Het merendeel van de Vlamingen heeft alleen maar voordelen bij de plaatsing van een digitale meter voor gas en elektriciteit. “Je kan je energiegebruik beter in kaart brengen en je verbruik daarop afstemmen, zodat je energiefactuur daalt”, legt onze energie-expert Luc Pauwels uit. Voor sommige eigenaars van zonnepanelen kan het wel interessant zijn om nog even te wachten met het installeren van een digitale meter. Luc Pauwels beantwoordt zes veelgestelde vragen.
1. Wat is een digitale meter voor elektriciteit en gas en wat doet die precies?
De digitale meter is een digitaal toestel dat twee aparte tellers bijhoudt. Het meet niet alleen de stroom die je van het net afhaalt, het meet ook de stroom die je met je zonnepanelen op het net zet. De stroom die je op het net zet, die verkoop je aan je leverancier. De stroom die je er afhaalt, die betaal je.
Daar zit de hele discussie voor gezinnen die zonnepanelen hebben. Je leverancier betaalt minder voor de stroom die je op het net zet dan dat je de leverancier moet betalen voor de stroom die je van het net afneemt.
Stel dat je even veel stroom van het net haalt dan dat je er op zet (en je netto-verbruik op het eind van het jaar 0 is), dan zal je met een digitale meter aan je leverancier toch nog iets moeten betalen, omdat de stroom die je hem hebt verkocht veel goedkoper is dan de stroom die je van hem hebt aangekocht.
2. Hoe werkt een klassieke meter voor elektriciteit en gas?
Een klassieke analoge meter is een mechanische meter, met een fijn metalen schijfje dat ronddraait. Dat schijfje meet je vebruikte stroom in kWh en draait samen met een teller vooruit. Het schijfje en de teller kunnen sneller of trager draaien, afhankelijk van de hoeveelheid elektriciteit die je afneemt. Ze draaien in principe altijd vooruit.
Maar de teller kan ook achteruit draaien. Dat gebeurt wanneer je zonnepanelen hebt en meer stroom aanmaakt dan dat je verbruikt. Die overtollige stroom plaats je via het schijfje terug op het elektriciteitsnet en dan draait de teller terug.
In de winter draait je teller in principe meestal vooruit omdat je dan meer stroom verbruikt dan dat je zonnepanelen opleveren. Je teller kan dan bijvoorbeeld oplopen van 0 naar 3000 kWh. Maar in de zomer gaat het tellertje in principe meestal weer achteruit (omdat je panelen meer stroom leveren dan je verbruikt), van 3000 kWh naar 0. Je ziet op je klassieke analoge meter dus enkel één getal staan: het saldo tussen je verbruikte en opgewekte stroom. Staat je teller op het einde van het jaar op 0, dan betaal je -in tegenstelling tot de digitale meter- 0 euro, gewoon omdat de klassieke meter niet in staat is je opgewekte en verbruikte stroom apart te meten.
In die zin lijkt hij voor eigenaren van zonnepanelen interessanter dan de digitale meter. Ze gebruiken het stroomnet eigenlijk als een batterij, waar ze in de zomer stroom opzetten en in de winter afhalen. Aanvankelijk moesten ze zelfs niets betalen voor het gebruik van het net, maar sinds 2014 is wordt daar wel een extra tarief voor aangerekend: het zogenaamde prosumententarief.
Onder meer daarom stuitte de introductie van de digitale meter aanvankelijk op veel weerstand. Eigenaars van zonnepanelen vreesden het -op het eerste gezicht- aantrekkelijke verdienmodel van de terugdraaiende teller te verliezen. Maar een digitale teller kan toch financieel voordeel opleveren als je je gedrag aanpast, en bijvoorbeeld probeert meer stroom te verbruiken op het moment dat je zonnepanelen die aanmaken.
En vooral: een digitale meter geeft je heel veel inzicht in je energieverbruik en je consumptiegedrag. En hij maakt ook een aantal zaken veel makkelijker.
3. Waarom komen er overal digitale meters?
De digitale meter zal ons veel bewuster maken van hoe we onze stroom verbruiken. We gaan er ook verschillende diensten mee kunnen ontwikkelen. Wat bijvoorbeeld gemakkelijker gemaakt wordt, is dat je niet meer thuis moet blijven wanneer Fluvius je meterstand komt opmeten. Dat gebeurt automatisch met de digitale meter.
Ook de aanpassing van enkelvoudig tarief naar een dag- en nachttarief of omgekeerd gebeurt automatisch. Wat vooral interessant is dat de digitale meter voortdurend je verbruik opvolgt. Je kan zien per kwartier wat je hebt verbruikt.
Meten is weten. Je zal in de winter zien dat je op sommige ogenblikken bijzonder veel verbruikt. Daar kan je je elektriciteitsverbruik op afstemmen om zo je factuur naar beneden te krijgen.
Als je zonnepanelen hebt, kan je je gedrag daarop afstemmen. Als die elektriciteit aan het opwekken zijn en je hebt overschotten, kan je de afwasmachine of droogkast aanzetten om die elektriciteit efficiënt te gebruiken. Dan moet je die niet aan spotprijzen verkopen aan je leverancier, maar dan kan je die elektriciteit zelf gebruiken.
4. Kan je vragen om een digitale meter te laten installeren of moet je wachten tot Fluvius langskomt?
Je kan aan Fluvius vragen om langs te komen. Sinds dit jaar moet je er niets extra voor betalen. Men komt de digitale meter plaatsen zonder extra kost.
Voor mensen die geen zonnepanelen hebben, is de digitale meter sowieso heel interessant. Hij biedt eigenlijk alleen maar voordelen. Zo krijg je onmiddellijk alle info over je verbruik en je kan veel bewuster omgaan met je gas en elektriciteit. Maar hij laat je bijvoorbeeld ook toe je energieverbruik aan het eind van elke maand perfect te factureren via de zogenaamde maandcontracten. Geen discussie meer over te hoge of te lage voorschotfacturen. Dankzij je digitale meter kan je energieleverancier perfect zien wat je de voorbije maand hebt verbruikt en dat verbruik ook exact aanrekenen zonder dat je een cent te veel of te weinig betaald. Met een klassieke meter kan dat niet.
5. Mag je de plaatsing van een digitale meter weigeren?
Je mag een paar keer de plaatsing van een digitale meter weigeren, maar op de duur komt er een procedure met ingebrekestelling. De kosten lopen dan ook op.
Eén groep heeft het recht om uitstel te vragen tot 31 december 2024. Dat zijn mensen met zonnepanelen die voor 2021 zijn geplaatst en een oude terugdraaiende teller hebben. Aan hen is beloofd dat ze vijftien jaar lang mogen genieten van de oude terugdraaiende teller. Heb je je zonnepanelen in 2009 geplaatst, dan zal je nog net van die volle vijftien jaar kunnen genieten. Heb je je panelen eerder geplaatst bijvoorbeeld in 2006, dan is je periode van 15 jaar al afgelopen in 2021 en mag je geen digitale meter meer weigeren. Heb je ze later dan 2009 geplaatst, dan zal je de volle vijftien jaar niet kunnen gebruiken, want na 31 december 2024 mag niemand sowieso nog digitale teller weigeren.
6. Is het systeem van digitale meters wel veilig voor mijn privacy?
Fluvius meldt dat de uitwisseling van gegevens heel goed versleuteld is. Het systeem voldoet ook aan alle hoge standaarden die worden opgelegd om er niet in te kunnen inbreken. In landen waar de digitale meter al veel eerder werd ingevoerd dan bij ons, zijn er nooit inbraken in het systeem gemeld.
Het is niet uit te sluiten dat er ooit een hacker opstaat die de digitale meters kan kraken. Dat is niet uit te sluiten, maar dat risico heb je bij alle digitale toepassingen. In Italië en Zweden gebruikt men de digitale meters al lang en daar is nog nooit een probleem met de cyberbeveiliging opgedoken.