Voormalig Brits premier Boris Johnson zegt dat de Russische president Vladimir Poetin ermee gedreigd heeft een raket op hem af te sturen, kort voor de Russische inval in Oekraïne. Volgens Johnson maakte die dreiging deel uit van “een spelletje” van Poetin. Het Kremlin ontkent de aantijgingen en beschuldigt de voormalige premier van leugens.
Eind januari, begin februari 2022. De dreiging van een mogelijke militaire inval van Rusland in buurland Oekraïne wordt steeds tastbaarder. Internationale leiders proberen op allerlei manieren om de Russische president Vladimir Poetin op andere gedachten te brengen. Daar horen ook rechtstreekse gesprekken met de president zelf bij. Ook Boris Johnson, op dat moment nog premier van het Verenigd Koninkrijk, onderneemt diplomatieke pogingen om een inval te vermijden.
Op 1 februari bezoekt Johnson de Oekraïense hoofdstad Kiev. In een gesprek met de Oekraïense president Volodimir Zelenski belooft hij de steun van het Westen. Een dag later krijgt Johnson een telefoontje van de Russische president Poetin. The most extraordinary call, een hoogst opmerkelijk telefoontje, zoals Johnson het in de BBC-documentaire “Putin Vs. the West” omschrijft.
Het is een heel lang gesprek, aldus Johnson. Daarin waarschuwt hij Poetin dat een oorlog “uiterst catastrofale” gevolgen zou hebben. Het zou leiden tot westerse sancties en meer NAVO-troepen aan de grenzen met Rusland, niet minder. Hij probeert Poetin er ook van te overtuigen dat Oekraïne niet in de heel snelle toekomst tot de NAVO zou toetreden. Een van de argumenten waar Poetin mee schermt om een inval te verantwoorden.
Maar Johnson heeft het ook over een opvallende uitspraak van Poetin. “Hij bedreigde me op een bepaald moment. Hij zei: “Boris, ik wil je niet kwetsen, maar met een raket zou het maar een minuut duren, of zoiets.” Gezellig. Maar ik denk, op de heel ontspannen toon waarop hij sprak, die luchtige onverschilligheid die hij leek te hebben, dat hij gewoon het spelletje meespeelde in mijn pogingen om hem te doen onderhandelen.” (…) Poetin was in het heel lange gesprek heel vriendelijk”, zei Johnson nog.
Het is onmogelijk om te weten of Poetins dreigement oprecht was. Maar volgens de BBC is het waarschijnlijk dat Johnson geen andere keuze had dan dat dreigement ernstig te nemen, hoe luchtig het ook geformuleerd werd. In het verleden waren er al meerdere incidenten in het Verenigd Koninkrijk waarvoor Rusland verantwoordelijk wordt geacht. Zo werden in 2018 de Russische dubbelspion Sergej Skripal en zijn dochter vergiftigd in Salisbury.
“Leugens”, aldus Rusland
Volgens het Kremlin heeft de voormalige premier van het Verenigd Koninkrijk gelogen over dat telefoongesprek. De Russische president Vladimir Poetin zou nooit gedreigd hebben met het gebruik van raketten. “Het gaat ofwel om een doelbewuste of een onbewuste leugen”, reageert de woordvoerder van Poetin.
“Je zal aan de heer Johnson moeten vragen waarom hij dat op die manier geformuleerd heeft. Hij heeft duidelijk niet goed begrepen waar Poetin het over had. We hebben nooit gedreigd met raketten.”
Ben Wallace: “Een demonstratie van intimidatie”
Nog in de BBC-documentaire komt toenmalig Brits minister van Defensie Ben Wallace aan het woord. Op 11 februari vliegt hij naar Moskou voor een ontmoeting met Sergej Sjojgoe, de Russische minister van Defensie. Wallace zou daar de verzekering hebben gekregen dat Rusland Oekraïne niet zou binnenvallen, “maar beide partijen wisten dat het een leugen was.”
Wallace omschrijft het gesprek als “een demonstratie van intimidatie en kracht, in de zin van: ik ga je een leugen vertellen, je weet dat ik lieg, ik weet dat jij weet dat ik lieg, en toch ga ik je een leugen vertellen. Volgens mij ging het erom te laten zien dat hij macht had.” Wanneer Wallace de vergadering verlaat, zegt Valeri Gerasimov, de bevelhebber van het Russische leger: “We laten ons nooit nog vernederen.”