Rusland bestempelt Meduza, een van de populairste onafhankelijke Russischtalige media, als “ongewenste organisatie”, waardoor al haar journalistiek werk verboden wordt. Het medium blijft verder werken, maar waarschuwt zijn lezers voor vervolging.
“Ons werk is nu volledig verboden in het land waar onze oprichters vandaan komen.” Meduza, een van de populairste Russischtalige nieuwswebsite, reageerde vrijwel meteen op de beslissing van het Russische parket. Die zegt dat Meduza “een bedreiging vormt voor het fundament van de constitutionele orde en veiligheid van de Russische Federatie.”
Alle berichtgeving die Meduza produceert en heeft geproduceerd is voortaan dus verboden. Wie Meduza leest, kan in principe niet vervolgd worden, maar wie berichten deelt, in welke vorm dan ook, riskeert boetes tot 15.000 roebel (199 euro). Meduza vroeg daarom aan iedereen die in Rusland is, om alle berichten te verwijderen waarin het medium vermeld wordt. Wie voor Meduza werkt, er informatie aan levert of het medium financieel steunt, riskeert zelfs gevangenisstraffen tot vijf jaar.
Buitenlandse agent
Bezieler Galina Timchecno richtte Meduza op in 2014 in Riga, nadat ze ontslagen werd als hoofdredacteur van de Russische nieuwswebsite Lenta.ru. Aanleiding daarvoor was een interview met een Oekraïens-nationalistische beweging. Heel wat journalisten van Lenta.ru hebben haar toen gevolgd.
Sindsdien is het uitgegroeid tot een van de best gelezen Russischtalige nieuwssites. In 2020 hadden de website en de app samen bijna 14 miljoen unieke maandelijkse bezoekers. 73 procent daarvan verbleven in Rusland.
Sinds 2021 had Meduza een ietwat complexe juridische status in Rusland. De organisatie werd toen verplicht zich als “buitenlandse agent” te registreren. Dat is een status die NGO’s en nieuwsmedia krijgen als ze buitenlandse financiële steun krijgen. Nieuwsorganisaties zijn dan verplicht om bij elk nieuwsbericht op elk kanaal te vermelden dat ze “een buitenlands agent” zijn. Omdat Meduza de Russische inval steeds een “oorlog” noemde en geen “speciale operatie” zoals dat moet, werd het voor de journalisten nog gevaarlijker hun werk te doen. Velen verlieten daarom het land.
“Eigen code”
Timchenko, die nog steeds aan het hoofd staat van Meduza, zei aan The Moscow Times dat ze de beslissing zag aankomen. “Sinds het begin van de oorlog wisten we dat het slechts een kwestie van tijd was. We waren voorbereid en het heeft ons niet bang gemaakt.”
Volgens Abbas Gallyamov, voormalig speechschrijver voor Poetin, heeft de beslissing ook impact op de bronnen die Meduza voor haar berichtgeving gebruikt. “Ze proberen hen te intimideren”, zegt hij in een interview met het Rusisch-Nederlandse nieuwsmedium The Moscow Times. “Er zijn te veel lekken naar Meduza die nadelig zijn voor Russische haviken.”
Meduza blijft wel verder werken, laat het op hun website weten. Het enige dat zichtbaar is veranderd, is dat de vermelding van “buitenlandse agent” weg is. “De Russische staat heeft Meduza effectief buiten de wet gedreven en we vinden het niet langer nodig om zijn repressieve wetten na te leven”, schrijft de kernredactie. “Ons werk zal worden geleid door onze eigen code.”