De Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov is aangekomen in Mali, in West-Afrika. Op een persconferentie heeft hij gezegd dat Rusland het land zal helpen om zich militair te versterken. Mali wordt geleid door een militaire junta, die aan de macht kwam na een staatsgreep. Het land is al meer dan tien jaar in de greep van jihadistische terreur.
Het bezoek van de Russische minister van Buitenlandse Zaken Lavrov aan Mali is in de eerste plaats symbolisch. Het is de eerste keer dat een Russische Buitenlandminister voet zet op Malinese bodem. Het past perfect in de Russische strategie om meer invloed te vergaren in Afrika. Tegelijk kan de Russische regering laten zien dat ze nog altijd vrienden heeft.
Wagner Groep
Russische huurlingen van de Wagner Groep zijn al meer dan een jaar actief in Mali. Ze zijn er om de Malinese junta te helpen met het bestrijden van de jihadistische terreurgroepen. Maar ze zijn ook betrokken bij zware oorlogsmisdaden en mensenrechtenschendingen. Hele dorpen zouden zo zijn uitgemoord.
Westerse regeringen wilden om die reden VN-onderzoekers naar het land sturen. De Malinese regering reageerde door de mensenrechtenchef van de Verenigde Naties in Mali het land uit te zetten.
Over de Wagner Groep is op de persconferentie overigens niets gezegd.
Geïsoleerd
Mali geraakt internationaal steeds meer geïsoleerd. De Malinese militaire leiders hebben het Westen de rug toegekeerd en kiezen resoluut voor Rusland als internationale partner.
De laatste Franse troepen – die in Mali de terreurgroepen bestreden – zijn in augustus vorig jaar vertrokken. Verschillende Europese landen trekken hun militairen terug uit de VN-vredesmacht in Mali.
Rusland heeft dat deels in de hand gewerkt door anti-westerse propaganda te verspreiden. Het springt nu in het gat dat de Westerse landen daar noodgedwongen laten.
Embargo
De Malinese regering kan door de samenwerking met Rusland ook het wapenembargo omzeilen. Rusland leverde al helikopters, gevechtsvliegtuigen en ander wapentuig. Rusland, dat zelf ook onderhevig is aan embargo’s, kan economisch profiteren door de samenwerking met Mali.
Jihadisme
Maar de Russische wapens en de aanwezigheid van de Wagner Groep hebben nog geen resultaat opgeleverd. In een nieuw rapport van het Ontwikkelingsagentschap van de Verenigde Naties (UNDP) staat dat Sub-Sahara-Afrika, en zeker de Sahel, het nieuwe globale epicentrum voor gewelddadig islamitisch extremisme is geworden.
Daar wordt nu massaal gerekruteerd onder de bevolking. Volgens het rapport sluiten mensen zich aan om economische en niet om religieuze redenen. De grondoorzaken voor het toenemende jihadisme, zoals jeugdwerkloosheid en sociaal-economische achteruitgang, worden onvoldoende aangepakt.
Het aantal dodelijke slachtoffers die de terreurgroepen er maken, was nooit zo groot als in 2022.
Russische invloed in Afrika neemt toe
De Russische invloed in Afrika is toegenomen, vooral in de Sahellanden waar staatsgrepen zijn gepleegd. Rusland geeft hun leiders militaire bescherming, helpt hen hun grondgebied te controleren en levert wapens. Ze bieden ook expertise aan in het verspreiden van propaganda. In ruil krijgen ze toegang tot de bodemrijkdommen (zoals goud en diamanten) en steun voor de oorlog in Oekraïne bij de Verenigde Naties.
Het is overigens al de derde keer in zes maanden tijd dat de Russische minister van Buitenlandse Zaken Lavrov in Afrika is.
De Wagner Groep, een privaat huurlingenleger dat banden heeft met het Kremlin, is behalve in Mali ook actief in andere landen in de regio: de Centraal-Afrikaanse Republiek, Soedan en wellicht ook in Burkina Faso.